A. Mở bài:
- Nền văn học VN bắt nguồn từ thời xa xưa: văn học dân gian đến nay.
- Nền văn học VN thời trung đại cho đến nay vẫn toả sáng hai cảm hứng lớn: Cảm hứng yêu nước và cảm hứng nhân đạo.
- Hai cảm hứng ấy là cót lõi của văn học nói chung đồng thời là đặc sắc nổi bật của văn học thời kì này nói riêng.
B. Thân bài:
1. Bối cảnh xã hội tạo ra hai cảm hứng này:
a. Cảm hứng yêu nước:
- Cuộc kháng chiến thắng lợi của nhân dân ta chống các tập đoàn phong kiến phương Bắc xâm lược hùng mạnh, hung hãn: Tống, Nguyên Mông, Minh... đã tạo ra niềm phấn khởi và ý thức tự hào dân tộc.
- Các nhà văn, nhà thơ ở thế kỉ 13 ->15: Lí Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo, Phạm Ngũ Lão, Nguyễn Trãi đều là những người đứng ở vị trí chỉ huy cuộc kháng chiến. Họ vừa là những người anh hùng dân tộc, vừa là nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc, là tác giả của thơ văn yêu nước chống xâm lược.
=> Hai nét ấy làm nền cho cảm hứng yêu nước trong giai đoạn thế kỉ 13 -> 15 phát triển.
b. Cảm hứng nhân đạo::
- Nửa sau thế kỉ 13 đến nửa đầu thế kỉ 19: chế độ phong kiến khủng hoảng sụp đổ, phong trào nông dân nổi dậy khắp nơi nhưng cũng thất bại, đất nước rơi vào hiểm hoạ xâm lăng của thực dân Pháp.
- Trong bối cảnh đó, cảm hứng nhân đạo trong văn thơ đã vút lên mạnh mẽ.
2. Cảm nghĩ về cảm hứng yêu nước:
a. Nội dung:
- Ý thức tự cường, tự tôn dân tộc:
Như nước Đại Việt ta từ trước
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu
(Bình ngô đại cáo - Nguyễn Trãi)
- Khát vọng xây dựng đất nước hoà bình, hạnh phúc:
Xã tắc từ đây vững bền
Giang sơn từ đây đổi mới
(Nguyễn Trãi)
- Yêu nước là yêu giống nòi, yêu lịch sử, yêu nhân dân, yêu nền văn học dân tộc, yêu tiếng nói dân tộc, yêu cảnh non sông gấm vóc, yêu truyền thống lịch sử.
- Yêu nước là căm thù quân xâm lược, hân hoan, phấn khởi với chiến thắng của dân tộc.
Chương Dương cướp giáo giặc
Hàm Tử bắt quân thù
Thái bình nên gắng sức
Non nước ấy nghìn thu
(Phò giá về kinh - Trần Quang Khải)
- Yêu nước là xả thân cứu nước, quyết không hàng giặc, không hợp tác với kẻ thù. “Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối; ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa; chỉ
căm tức chưa xả thịt lột da, nuốt gan uống máu quân thù. Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa ta cũng cam lòng”
(Hịch tướng sĩ - Trần Quốc Tuấn)
b. Nghệ thuật:
- Được thể hiện ở nhiều tác phẩm thuộc nhiều thể loại đa dạng:
+ Thể phú: Bạch Đằng giang phú của Trương Hán Siêu
+ Thể cáo: Bình ngô đại cáo của Nguyễn Trãi
+ Thể hịch: Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn
+ Thể thơ: Nam quốc sơn hà của Lí Thường Kiệt
Phò giá về kinh của Trần Quang Khải
- Được biểu hiện ở nhiều màu, nhiều vẻ nhiều cung bậc tình cảm của con người:
+ Khi thì băn khoăn, lo lắng
+ Khi thì đau xót
+ Khi thì reo vui vì chiến thắng lẫy lừng
3. Cảm nghĩ về cảm hứng nhân đạo:
a. Nội dung:
- Yêu nước là một phương diện quan trọng của cảm hứng nhân đạo: thương dân, thương những người đàn bà goá bị giặc giết mất chồng:
Tàn hại cả côn trùng cây cỏ
Nheo nhóc thay kẻ goá bụa khốn cùng
(Bình ngô đại cáo - Nguyễn Trãi)
- Yêu thương con người bị đói khổ, bị áp bức trong chế độ phong kiến nhất là trẻ em và phụ nữ: Đau đớn thay phận đàn bà
Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung
(Truyện Kiều - Nguyễn Du)
- Đòi hạnh phúc và quyền sống cho con người: Truyện Kiều
- Đó còn là khát vọng tự do, công lí, là lòng tin ở khả năng, trí tuệ con người: Truyện Kiều
b. Nghệ thuật:
- Được thể hiện ở nhiều tác phẩm:
+ Lời văn có tính chất triết lí:Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân
(Bình ngô đại cáo)
+ Lời thơ trữ tình: Đau đớn thay phận đàn bà
(Truyện Kiều)
+ Biểu hiện bằng số phận của nhân vật:
Nàng Kiều - Truyện Kiều của Nguyễn Du
+ Biểu hiện bằng cả một khúc ngâm:
Cung oán ngâm khúc, Chinh phụ ngâm khúc
C. Kết bài:
- Hai cảm hứng này là cốt lõi làm nên ánh sáng rực rỡ của thơ văn thời kì này.
- Hai cảm hứng không dừng lại ở thời kì này mà vẫn được tiếp nối và phát huy ở nền văn học thời cận đại và hiện đại.

Tài Sản của zkofd8

Tài sản
Tài sản: